Średniowiecze

Filozofia średniowieczna to filozofia Europy Zachodniej i Bliskiego Wschodu w okresie średniowiecza, w przybliżeniu rozciągająca się od chrystianizacji Cesarstwa Rzymskiego do renesansu. Filozofia średniowieczna jest definiowana częściowo przez ponowne odkrycie i dalszy rozwój klasycznej filozofii greckiej i hellenistycznej, a częściowo przez potrzebę rozwiązania problemów teologicznych i zintegrowania rozpowszechnionych wówczas świętych doktryn religii abrahamicznych (islamu, judaizmu i chrześcijaństwa) z nauką świecką. Wczesnośredniowieczna filozofia pozostawała pod wpływem stoicyzmu, neoplatonizmu, ale przede wszystkim filozofii samego Platona.

Niektóre problemy poruszane w tym okresie to relacja wiary do rozumu, istnienie i jedność Boga, przedmiot teologii i metafizyki, problemy wiedzy, uniwersaliów i indywiduacji. Wybitną postacią tego okresu był Augustyn z Hippony (jeden z najważniejszych Ojców Kościoła w zachodnim chrześcijaństwie), który przyjął myśl Platona i schrystianizował ją w IV wieku i którego wpływ dominował w filozofii średniowiecznej być może aż do końca epoki, ale został sprawdzony wraz z pojawieniem się tekstów Arystotelesa. Augustianizm był preferowanym punktem wyjścia dla większości filozofów (w tym Anzelma z Canterbury, ojca scholastyki) aż do XIII wieku.

Renesans karoliński w VIII/IX wieku był zasilany przez misjonarzy kościelnych podróżujących z Irlandii, w szczególności Jana Scotusa Eriugenę, filozofa neoplatońskiego.

Współczesny system uniwersytecki ma korzenie w europejskim uniwersytecie średniowiecznym, który powstał we Włoszech i wyewoluował z katolickich szkół katedralnych dla duchowieństwa w okresie wysokiego średniowiecza.

Tomasz z Akwinu, filozof akademicki i ojciec tomizmu, miał ogromny wpływ na katolicką Europę; kładł duży nacisk na rozum i argumentację i był jednym z pierwszych, którzy używali nowego tłumaczenia metafizycznych i epistemologicznych pism Arystotelesa.

Filozofowie średniowiecza to m.in. filozofowie chrześcijańscy Augustyn z Hippony, Boecjusz, Anzelm, Gilbert de la Porrée, Piotr Abelard, Roger Bacon, Bonawentura, Tomasz z Akwinu, Duns Scotus, Wilhelm z Ockham i Jean Buridan; żydowscy filozofowie Majmonides i Gersonides; oraz muzułmańscy filozofowie Alkindus, Alfarabi, Alhazen, Awicenna, Algazel, Avempace, Abubacer, Ibn Khaldūn i Averroes. Średniowieczna tradycja scholastyki kwitła jeszcze w XVII wieku, w osobach takich jak Francisco Suárez i Jan od św. Tomasza.

Renesans

Renesans („odrodzenie”) był okresem przejściowym między średniowieczem a myślą nowożytną, w którym odzyskanie klasycznych tekstów pomogło przesunąć zainteresowania filozoficzne z technicznych studiów nad logiką, metafizyką i teologią w kierunku eklektycznych badań nad moralnością, filologią i mistyką. Studiowanie klasyków i ogólnie sztuk humanistycznych, takich jak historia i literatura, cieszyło się nieznanym dotąd w chrześcijaństwie zainteresowaniem naukowym, tendencją określaną jako humanizm. Wypierając średniowieczne zainteresowanie metafizyką i logiką, humaniści poszli za Petrarką, czyniąc człowieka i jego cnoty centralnym punktem filozofii.

W momencie przejścia od filozofii renesansowej do wczesnej/klasycznej filozofii nowożytnej, dialog był używany jako podstawowy styl pisania przez filozofów renesansowych, takich jak Giordano Bruno.

Jak wiele z renesansowej historii intelektualnej jest częścią współczesnej filozofii jest sporne.